ENGELS English version >>>

pers

Het Omgekeerde Perspectief

een 35 mm documentaire van Lily van den Bergh

 

 

Toen Olga Sergevna in 1991 voor de eerste keer naar Amsterdam kwam met haar zoon Aleg en zijn leger vriend Sergei, logeerden ze enige maanden in Amsterdam in het huis van filmmaakster Lily van den Bergh.
Die was hierdoor in de unieke gelegenheid hun dagelijkse bezigheden en belevenissen, hun kijk en reacties op de westerse samenleving te filmen. We zien voormalig lerares Olga huizen schoonmaken, om eindelijk  genoeg geld te verdienen voor een tweedehandsauto voor haar zoon, die ondertussen met zijn vriend de welvarende consumenten maatschappij verkent.

Niemand kon vermoeden dat Olga een jaar later in diezelfde stad een einde aan haar leven zou maken. Op 26 juli 1992, op dezelfde dag waarop haar man drie jaar eerder was overleden, werd haar lichaam uit de Prinsengracht gedregd. Was het een gewilde dood of een ongeluk?
De oorspronkelijke opzet van de film kwam door haar plotselinge dood in een totaal ander perspectief te staan.

Olga Sergevna Skvortsova, een mooie vrouw van 67, twee keer getrouwd, eenmaal gescheiden en eenmaal weduwe, moeder van twee kinderen, was vroeger lerares Engels en hoofd van een middelbare school. In haar woonplaats Leningrad (nu St. Petersburg) vertelt ze haar levensverhaal dat tegelijkertijd de geschiedenis van haar land belicht.
De vele buitengewone gebeurtenissen in haar leven zijn exemplarisch voor de levensloop van veel Russen van haar generatie. Hoe ze als arm meisje -dank zij Stalin- een studiebeurs kreeg, waarmee ze haar hele familie kon onderhouden. Hoe haar moeder haar man, Olga’s vader, afwees, toen die zich openlijk tegen Stalin verzette en hoe later haar vader vermoord werd -dank zij Stalin- wat voor de jonge Olga heel lang verborgen bleef. 
De geschiedenis bepaalde hun leven, zoals hun levens de geschiedenis vormden. Dit inzicht maakte het mogelijk Olga’s leven en dood vanuit verschillende gezichtspunten te belichten en zo een rijkere, meer gelaagde film te maken.

Olga’s levensverhaal gezien door de ogen van de verschillende protagonisten.
Toen Olga nog leefde wilde haar oudste zoon Sergei niet aan de film mee te werken. Sergei zelf cineast en cameraman zei: “Als filmmaker ben ik gewend om mijn personnages te manipuleren en dat kan ik niet doen met m’n eigen moeder.“ Maar na haar tragische dood, toen regisseuse van den Bergh er zelf  mee op wilde houden, overtuigden de familieleden haar om de film toch te voltooien en gaf Sergei suggesties voor een nieuwe structuur, werd zelf een personage in de documentaire en was ook betrokken bij de montage.

Als Griekse koorleden geven haar twee zonen commentaar op haar leven.. Zonder haar, keren ze terug naar de plaatsen waar Olga gewoond en gewerkt heeft, toevallig de drie roemruchtste steden uit de Tweede Wereldoorlog.
Naar het mediterrane Odessa waar Olga geboren is en Sergei zich zijn onbezorgde jeugd herinnert met het nog altijd onschuldige 50-tiger jaren strandleven; naar Stalingrad (nu Wolgograd), het keerpunt in de 2de Wereld Oorlog, totaal verwoest en herbouwd in bevroren Stalinistische stijl, waar Aleg geboren is, die zich bezint op wat hij eigenlijk bereikt heeft sinds hij daar wegging, en Sergei het graf van zijn vader ontdekt en tenslotte naar Leningrad (nu St. Petersburg), waar Olga naast lerares ook politiek actief was.

Olga’s dood verandert ook de levens van de protagonisten.
De film laat de zoektocht zien naar het waarom van Olga’s dood en verandert zo het leven van allen die erbij betrokken zijn.
De oudste zoon Sergei realiseert zich dat zijn leven vòòr de Perestroika rijk en waardevol is geweest, dat de tijden veranderd zijn, maar dat hij geen plaats voor zichzelf ziet in deze post-communistische tijd.
De jongste zoon Aleg heeft altijd onder de invloed van zijn ouders gestaan en kon pas zijn eigen leven gaan leiden na de dood van zijn moeder. Hij denkt in de nieuwe kapitalistische tijden meer mogelijkheden te krijgen om dingen te bereiken, die hij daarvoor niet kon realiseren.

Oorspronkelijk begonnen als een ironisch verhaal over de avonturen van drie Russen, die voor het eerst het onbekende Westen bezoeken, verandert het genre gaandeweg en beelt de film de tragedie van een mensen leven uit. De film is met de filmmakers meegegroeid; ze zijn zowel de makers als de acteurs erin.

Het Omgekeerde Perspectief ** ontstaat door een constante verschuiving van de verschillende lagen.
Een spel van: heden en verleden, ruimte en tijd.

 

** Het omgekeerde perspectief is een mathematische term, die in de schilderkunst toegepast wordt (bijvoorbeeld bij Russische iconen) en zich onderscheidt van het door Renaissance schilders gebruikte lineair perspectief:

‚Icon painting deliberately disregards the principle of natural perspective in order to avoid at any cost the illusion of three-dimensionality. Instead, it gives the impression of complete flatness and the lack of perspective. However, icon painting does use a perspective, called by scholars either reversed or inverted, just to indicate that this perspective is different than the illusionist perspective of the Italian masters. Inverted perspective depends on multiple points of view. But these multiple points of view are placed in front of the painting, not behind it, which results in background objects often being larger than the foreground ones and in distortions in shapes of some of the objects.‘
Alexander Boguslawski (1998-2005)

zie ook:
Ouspensky, Leonid & Lossky, Vladimir: The Meaning of Icons.
St. Vladimir's Seminary Press, 1983
Crestwood, New York

 

blauw

 

perspectief

Productie:

© Open Studio Producties

Uitvoerende producenten: Tatiana Martinova Rusland
Sanne van den Bergh Nederland

Regie:

Lily van den Bergh.

Muziek:

Andrei Frolov

Adviseur:

Sergei Skvortsov

Camera en Licht: 

Adri Schrover, Naum
Avrunin, Sergei Lando

Montage:

Tamara Lipartia
Jan Wouter van Reijen

m.m.v.:

Olga Skvortsova
[†1992 ]
Sergei Skvortsov 
[†2000 ]
Aleg Ehrlich
Sergei Patsera
Andrei Frolov
Myra Frolova

Co-productie:

IKON Televisie, NL

Ondertitels:

Nederlands, Engels

Lengte:

110 min /  78 min

Formaat:

35 mm / DIGI BETA
kleur / zwart-wit

Jaar:

1996 / 1997

Distributie:

NFM/IAF

Uitgebreide credits